HCC: Linux in Nederland

HCC, de grootste vereniging voor computer- en internetgebruikers in de Benelux, blijft zich inzetten voor het bevorderen van digitale vaardigheden onder haar leden en andere geïnteresseerden. Met een breed scala aan activiteiten, cursussen en evenementen, speelt HCC een cruciale rol in het ondersteunen van zowel beginnende als ervaren gebruikers in de steeds veranderende digitale wereld. Daardoor krijgen geïnteresseerden de kans om hun digitale vaardigheden te verbeteren en nieuwe technieken te leren.

Nieuwe koepelorganisatie
Om die reden ook is HCC een van de medeoprichters van de nieuwe koepelorganisatie ‘Linux in Nederland’, die onlangs in Utrecht werd opgericht door de NLLGG (Nederlandse Linux Gebruikers Groep), Linux020, Linux Presentation Day Rotterdam en opleidingsorganisatie OS-SCi.

Wat Wijnand van Swaaij, voorzitter van HCC, betreft is het bundelen van krachten tussen verschillende organisaties een zeer waardevol initiatief. Naast voornoemde partijen hebben nog zes organisaties interesse getoond om zich meteen aan te sluiten bij dit initiatief en voorzien de oprichters interessante kansen voor een groot netwerk van samenwerken en kennis delen. “Het idee om meerdere organisaties samen te brengen kan leiden tot synergiën en een sterker netwerk. Het is belangrijk om duidelijke doelstellingen te formuleren en de rollen en verantwoordelijkheden van de betrokken partijen vast te stellen. Dit kan helpen om een succesvolle en duurzame samenwerking te waarborgen, die de promotie van Linux in Nederland verder versterkt.”

Linux
Linux is een besturingssysteem voor computers die in meer dan 300 verschijningen wordt toegepast van serverbeheer tot op de persoonlijke laptop van de eindgebruiker. In de huidige snel veranderende wereld is Linux als Open Source besturingssoftware een zeer interessant alternatief voor de besturingssoftware en applicaties die de Amerikaanse commerciële Big Tech bedrijven aanbieden.

Linux in Nederland denkt aan gezamenlijke workshops en trainingen om meer mensen vertrouwd te maken met Linux, zowel op professioneel als op persoonlijk vlak. Maar ook het opzetten van lokale en online gemeenschappen om de betrokkenheid te vergroten en een platform bieden voor ondersteuning en samenwerking. Software ontwikkeling van nieuwe applicaties en tools die specifiek gericht zijn op de Nederlandse markt is een van de andere doelstellingen van de nieuwe koepelorganisatie. Los daarvan kan een verenigde stem effectiever pleiten voor open source principes en beleidsmaatregelen die Linux en andere open source projecten ondersteunen.

HCC en digitale inclusie
HCC is actief betrokken bij het bevorderen van digitale inclusie. Door samenwerkingen met scholen, ouderenorganisaties, bibliotheken en andere organisaties, zorgt HCC ervoor dat iedereen toegang heeft tot de benodigde kennis en middelen om optimaal gebruik te maken van technologie. “Bij HCC geloven we dat digitale vaardigheden voor iedereen essentieel zijn in de moderne samenleving,” zegt Wijnand van Swaaij, voorzitter van HCC. “Wij zijn er trots op dat we een gemeenschap kunnen bieden waar mensen elkaar ondersteunen en inspireren om de voordelen van technologie te omarmen.”

Waarschuwing: Uw DNA kan worden gebruikt in strafrechtelijke onderzoeken

Het DNA-testen bij particuliere en genealogische databanken is populairder dan ooit. Voor veel mensen is het een spannende manier om meer te leren over hun afkomst of om verloren familieleden te vinden. Maar wat velen niet beseffen, is dat hun DNA ook een andere toepassing kan hebben: het helpen oplossen van misdrijven. Justitiële autoriteiten tonen steeds meer interesse in deze databanken, en dat roept belangrijke vragen op over privacy en toestemming.

Cijfers
Er zijn geen exacte cijfers over het aantal Nederlanders dat een DNA-test heeft laten doen, maar het is wel duidelijk dat het aantal steeds toeneemt. In 2020 werd geschat dat ongeveer 1 miljoen Nederlanders een commerciële DNA-test hadden gedaan, vooral voor genealogisch onderzoek of gezondheidsinformatie. Sindsdien is het aantal waarschijnlijk verder gestegen, omdat DNA-testdiensten zoals Ancestry, 23andMe en MyHeritage steeds populairder worden. Daarnaast zijn er ook medische en voorouder specifieke tests die via artsen of ziekenhuizen worden uitgevoerd, wat het totaal aantal mensen dat een DNA-test heeft ondergaan verder verhoogt.

DNA als opsporingsmiddel
DNA is uniek en krachtig: het kan een misdadiger identificeren, ook als er een verre genetische verwant in een database voorkomt. In spraakmakende zaken zoals de Golden State Killer in de Verenigde Staten zijn genealogische databanken al ingezet om verdachten op te sporen. Dit gebeurde door familieverbanden te analyseren op basis van DNA-profielen van mensen die vrijwillig hun genetische informatie hadden gedeeld. Hoewel dergelijke successen indrukwekkend zijn, zijn er ook zorgen. Veel mensen die hun DNA laten testen, zijn zich niet bewust van het feit dat hun gegevens op deze manier gebruikt kunnen worden. En zelfs als zijzelf geen toestemming geven, kunnen de profielen van verre familieleden voldoende zijn om een genetische link te leggen.

Weet u hoe uw DNA wordt gedeeld?
Bij het aanvragen van een DNA-test krijgt de aanvrager vaak de optie om te kiezen of zijn gegevens openbaar worden gedeeld of privé blijven. Maar die keuze kan complex zijn: Privacy instellingen verschillen per aanbieder: Sommige databanken bieden duidelijke opties om te beperken wie het DNA van de aanvrager mag zien, terwijl anderen minder transparant zijn. Veranderende voorwaarden: Bedrijven kunnen hun gebruiksvoorwaarden aanpassen, waardoor data die eerder privé was, plotseling toegankelijk wordt voor bijvoorbeeld opsporingsdiensten. Indirecte betrokkenheid: Zelfs als men kiest voor volledige privacy, kunnen andere familieleden die wél toestemming geven, alsnog tot genetische identificatie leiden.

De juridische en ethische dilemma’s
In Nederland hebben justitiële autoriteiten aangegeven particuliere DNA-databanken te willen raadplegen in hun strijd tegen criminaliteit. Hoewel dit juridisch mogelijk kan worden gemaakt met een bevel, blijft de vraag: Worden burgers voldoende geïnformeerd over deze mogelijkheid? Hebben zij de kans gehad om bezwaar te maken?

Het delen van DNA-data heeft verstrekkende gevolgen.
DNA bevat niet alleen informatie over de aanvrager, maar ook over zijn of haar familieleden, zonder dat zij voor een openbaarmaking direct toestemming voor hebben gegeven. Wat kun je doen? Lees de voorwaarden: Begrijp hoe DNA wordt bewaard en gedeeld door het platform dat wordt gebruikt. Kies bewust: Overweeg of het DNA openbaar toegankelijk is of dat het uitsluitend voor uw eigen gebruik beschikbaar blijft. Houd rekening met toekomstige veranderingen: De juridische en technologische ontwikkelingen rond DNA gaan snel. Blijf op de hoogte van wat dit kan betekenen voor je privacy. Praat met familie: Bespreek uw DNA-keuzes met familieleden, zodat iedereen op de hoogte is van de mogelijke implicaties.

Waarschuwing: wees alert
De keuze van iemand om zijn DNA te laten testen is meer dan een persoonlijke beslissing; het is een stap die ook anderen kan raken. Justitiële autoriteiten kunnen dit waardevolle instrument inzetten om misdrijven op te lossen, maar het is belangrijk dat je als gebruiker weet wat dit betekent. Transparantie en bewustwording zijn cruciaal in deze discussie. Zorg ervoor dat het afgestane DNA niet onbedoeld een toegangspoort biedt tot uw eigen genetische gegevens – of die van uw familie. Gebruikers van DNA-onderzoek hebben het recht om te weten hoe hun data wordt gebruikt. Lees en kies daarom bewust. Want DNA is niet zomaar een stukje informatie; het is de blauwdruk van wie u bent.

HCC!kennisdag: Dé ontmoetingsplek voor digitale technologie- en gadgetliefhebbers

Op zaterdag 22 maart 2025 transformeert Expo Houten van 10.00 uur tot 15.00 uur in dé trekpleister voor iedereen die geïnteresseerd is in de wereld van digitale technologie en gadgets. De HCC!kennisdag, georganiseerd door HCC – de grootste en meest enthousiaste computerclub van de gehele Benelux – biedt een uitgebreid programma boordevol kennis, inspiratie en innovatie.

Deze editie van de Kennisdag belicht zowel de nieuwste digitaal-technologische ontwikkelingen als prachtige iconische retro systemen. Bezoekers kunnen rekenen op een breed scala aan onderwerpen, van drones en thuisautomatisering tot artificiële intelligentie en digitale technieken in foto- en videografie. Ook modelspoorbanen en stamboomonderzoek komen aan bod.De vrijwilligers van HCC delen met heel veel enthousiasme hun expertise en staan klaar om vragen te beantwoorden over diverse besturingssystemen, waaronder Apple, Windows, Linux en open-source oplossingen. Voor specifieke vragen over laptops, tablets of smartphones zijn de experts van de HCC!seniorenacademie en HCC!hobbynet aanwezig om praktische ondersteuning te bieden.De HCC!kennisdag biedt een veelzijdig aanbod van demonstraties, workshops, presentaties en lezingen. Bezoekers kunnen verschillende stands verkennen met computerproducten, consumentenelektronica, boeken en tijdschriften, zodat er voor ieder wat wils is. Daarnaast zal er een groot aantal lezingen en presentaties plaatsvinden, die altijd veel publiek trekken.


22 februari – Presentatie ‘Vernietiging door Arbeid’

Op zaterdag 22 februari, tijdens de landelijke bijeenkomst van HCC!genealogie, bespreekt Edwin Vrielink de schokkende geschiedenis van Duitse concentratiekampen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij doet dit met een focus op de ervaringen van zijn grootvader en andere mannen die in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers werden opgepakt en via Kamp Amersfoort naar concentratiekamp Neuengamme in Duitsland werden afgevoerd. Wie waren deze slachtoffers?


Hij schreef in zijn boek ‘De Friesenwall’ over twee buitenkampen van Neuengamme. Daarin geeft hij een indringende kijk op de vernietigende praktijken van het naziregime met als speerpunt “Vernietiging door arbeid”. Vrielink zal nader ingaan op de verschillende databanken die hij bij zijn onderzoek raadpleegde.
De bijeenkomst begint om 11.00 uur in het H.F. Witte Cultuur- en vergadercentrum te De Bilt. Iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis, genealogie, familiegeschiedenis en de impact van de Tweede Wereldoorlog op de samenleving is van harte welkom. De toegang is gratis.

De presentatie sluit aan op de discussie die op gang kwam m.b.t. het openbaar maken van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) bij het Nationaal Archief in Den Haag. Dit oorlogsarchief bevat de dossiers van ongeveer 425.000 personen die verdacht werden van collaboratie met de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog. De voorgenomen openbaarmaking zorgde voor zoveel onrust dat de Autoriteit Persoonsgegevens eind vorig jaar adviseerde om de dossiers voorlopig niet online te zetten. De index op de namen is dat wel.

Steeds meer mensen onderzoek hun familiegeschiedenis. Inzicht in de CABR-archieven kan duidelijkheid geven op de vraag of een familielid nu wel of niet collaboreerde met de vijand. Een ander belangrijke bron hiertoe zijn de Arolsen Archieven in Duitsland. Deze vormen het internationale centrum voor informatie over de nazivervolging, met een collectie die tot het UNESCO Memory of the World behoort. Het bevat gegevens over ongeveer 17,5 miljoen slachtoffers en overlevenden van het nationaalsocialisme. Daaronder ook degenen die ondergebracht werden in de Arbeitseinsatz.

De bijeenkomst
datum: 22 februari 2025
aanvang: 11 uur
locatie: H.F. Witte Cultuur- en vergadercentrum, Henri Dunantplein 4, 3731 CL De Bilt.
toegang: gratis

Koninklijke Bibliotheek archiveert HCC-websites

In het kader van het initiatief van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag om een selectie van Nederlandse websites te bewaren voor toekomstig onderzoek, zullen ook de websites van HCC gearchiveerd gaan worden en voor de lange termijn worden bewaard in een webcollectie.

Sinds 1974 verzamelt de KB van iedere publicatie (boek, tijdschrift en krant) die in Nederland verschijnt één exemplaar. Zij is daartoe wettelijk verantwoordelijk. Sinds de jaren 90 verzamelt de KB ook de digitale Nederlandse publicaties, en tegenwoordig bewaren ze zelfs websites. Alles is in de KB in te zien, zoveel mogelijk ook online, en wordt goed verzorgd bewaard.

Koninklijke Bibliotheek (KB): “Websites bevatten vaak waardevolle informatie die niet analoog verschijnt en die ten gevolge van de grote ‘omloopsnelheid’ het risico loopt voorgoed verloren te gaan.”


Reden van archiveren
De Koninklijke Bibliotheek ziet het als haar taak om ook websites duurzaam te bewaren en raadpleegbaar te houden voor toekomstige generaties en ze te behoeden voor verlies door bijvoorbeeld technologische veroudering.
Om die reden archiveert de KB websites die als verzameling een representatief beeld geven van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en samenleving op het internet. De archiefversies zijn te raadplegen binnen het gebouw van de KB. Zodra het juridisch mogelijk is zullen ze ook beschikbaar worden gesteld aan een algemeen publiek via de website van de Koninklijke Bibliotheek.

Opname in de webcollectie kan echter niet beschouwd worden als een keurmerk.

Auteursrecht blijft van kracht

Aan gebruikers van de webcollectie zal in een disclaimer duidelijk kenbaar worden gemaakt, dat de auteursrechten berusten bij de oorspronkelijke rechthebbenden en dat zij voor commercieel gebruik van de gearchiveerde websites toestemming van de rechthebbenden nodig hebben. Daarnaast zal duidelijk worden vermeld dat het een door de KB gearchiveerde versie betreft en zal er een verwijzing naar de originele website worden opgenomen.

Wijnand van Swaaij, voorzitter HCC: “Hieruit spreekt een grote waardering voor hetgeen HCC in alle jaren gepubliceerd heeft op de sites, waar wij uiteraard zeer trots op zijn.”

HCC start digitaal fraude meldpunt

Digitale fraude is een reëel gevaar, waarvoor niet genoeg gewaarschuwd kan worden. Hackers en fraudeurs worden steeds inventiever in het ontfutselen van gegevens, bijna altijd met als doel hun slachtoffers financieel te benadelen. Bij (een vermoeden van) digitale oplichting is het belangrijk dat zo snel mogelijk te melden, zodat er gericht kan worden gewaarschuwd. Zo kan voorkomen worden dat er meer slachtoffers gemaakt worden. Om die reden start de HCC een digitaal fraude meldpunt.

De landelijke computerclub HCC roept op melding te maken van digitale oplichting en andere vormen van cybercriminaliteit. Hiertoe is het digitaal fraude meldpunt gestart, bereikbaar via haar website https://hcc.nl (het meldingsformulier is hier te vinden https://tinyurl.com/7c66a4fw).

Samenwerking is van groot belang om digitale veiligheid te waarborgen. Als computervereniging wil de HCC hieraan een bijdrage leveren. Door verdachte praktijken snel te melden -desnoods anoniem- en elkaar snel te waarschuwen, kan verdere verspreiding van de online oplichting voorkomen worden.

Zodra HCC een melding van digitale oplichting ontvangt, wordt deze onderzocht door specialisten. Daar waar nodig of gewenst werkt de HCC samen met de Fraude Helpdesk van de overheid en met de Politie. Als er inderdaad sprake is van fraude dan wordt een waarschuwing zo snel en zo breed mogelijk verspreid; onder belanghebbenden, geinteresseerden, verenigingsleden en de media. Zo draagt het digitale fraude meldpunt bij aan betere bescherming, goede samenwerking en een veiliger digitale omgeving.


Begraafplaatsen bij psychiatrische instellingen …Themamiddag in Wolfheze: bezoek aan begraafplaats en museum

Er zijn in ons land nog zestien begraafplaatsen bij psychiatrische instellingen over. De oudste is de Joodse Begraafplaats Meerenberg in Santpoort (1849), de jongste de begraafplaats van de Willibrordus Stichting in Heiloo (1930). Het zijn bijzondere plekken omdat hun geschiedenis verknoopt is met de ontwikkelingen in de psychiatrie. Terebinth, stichting voor funerair erfgoed (erfgoed dat te maken heeft met dood en begraven), vindt ze onderbelicht en organiseert daarom op vrijdag 22 november een themamiddag in Wolfheze.

Nummers
Psychiatrische patiënten werden heel lang tot nummers gereduceerd. In inrichtingen, vaak ver van de bewoonde wereld, woonden ze met het behandelend personeel in een eigen gemeenschap. De opname bracht hen zelden terug in de maatschappij. Wat betekende dat voor de begraafplaatsen die bij veel van deze instellingen werden ingericht? Wie liggen er begraven, hoe zien de graven eruit en wat wordt er tegenwoordig aan het behoud gedaan?

Sterven tot de dood erop volgt

Alle reden om een excursie te organiseren naar het voormalig Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis Wolfheze (nu: Pro Persona), dat in 1907 werd opgericht. Er worden rondleidingen op de begraafplaats gegeven. Daarnaast is er het Historisch Museum APZ Wolfheze, waar bezoekers kunnen zien wat er in veel andere psychiatrische ziekenhuizen in de afgelopen eeuw gebeurde. De kortste samenvatting is misschien wel: ‘sterven tot de dood erop volgde’, in de woorden van medisch antropoloog Huub Beijers.

Programma en aanmelding
Voor het programma en aanmelding (tot 15 november) van deze bijeenkomst – met een speciale rondleiding in het museum – kan men terecht op de website van Terebinth (www.terebinth.nl) via het aanmeldingsformulier onder Agenda of via tel. 06 24 173 646.


1. De begraafplaats op het terrein van Pro Persona in Wolfheze
2. Interieur van Historische Museum APZ Wolfheze

Eerste regionale Linux dag in Eindhoven

Op zaterdag 30 november 2024 van 10 tot 16 uur organiseert de Linux Interessegroep van Hobby Computer Club (HCC) in samenwerking met HCC Zuid-Oost Brabant, de allereerste Regionale Nationale Linux dag.

Het evenement richt zich op zowel beginnende als ervaren Linux-gebruikers, en biedt een unieke gelegenheid voor iedereen die meer wil leren over het Linux-besturingssysteem. HCC is van plan een aantal van dit soort regionale dagen over het land te verdelen.

Wat is Linux?
Linux is een computerbesturingssysteem, net zoals Windows of MacOS, dat helpt om een computer of ander apparaat te laten werken. Een besturingssysteem is eigenlijk de software die zorgt dat je computer dingen kan doen, zoals programma’s draaien, bestanden opslaan, of verbinding maken met internet.

Wat Linux bijzonder maakt, is dat het ‘open-source’ is. Dit betekent dat iedereen de code ervan kan bekijken, gebruiken, en zelfs aanpassen. Daardoor is het gratis te downloaden en tegebruiken. Bovendien wordt Linux door een grote gemeenschap van vrijwilligers en bedrijven steeds verder ontwikkeld. Los daarvan draait Linux uitstekend op oude hardware (computers en laptops).

Voor thuisgebruik zijn Linux versies als Linux Mint of Ubuntu gemakkelijk te installeren. Er zijn dezelfde taken mee te doen als met andere besturingssystemen: internetten, tekstverwerken, foto’s bewerken, enzovoort.

Programma
Tijdens deze dag zullen er over dit open-source besturingssysteem Linux presentaties worden gegeven en de mogelijkheid geboden om met andere Linux-gebruikers te praten en ervaringen uit te wisselen. Ook staan ervaren gebruikers klaar om te helpen met eventuele problemen. Op de Tweedehandsmarkt (onder voorbehoud) is voordelige hardware en software vinden. Omdat het aantal plaatsen beperkt is, wordt registratie vooraf aanbevolen.

Praktische informatie
Deze Nationale Linux dag vindt plaats in het Wijkcentrum ’t Slot, Kastelenplein 167, Eindhoven (gratis parkeren tegenover het wijkcentrum).
Geïnteresseerden wordt geadviseerd de eigen laptop mee te nemen. Daarop wordt dan Linux Mint geïnstalleerd ook wanneer daarop al Windows 10 of 11 draait. Vooraf dient natuurlijk een back up te worden gemaakt en dient de laptop over voldoende (minimaal 100-150GB) vrije ruimte te beschikken

HCC Linux Gebruikersgroep
De HCC Linux Gebruikersgroep is een enthousiaste gemeenschap van Linux-gebruikers binnen de HCC. Haar missie is om kennis te delen en mensen te helpen bij het gebruik van Linux. Ze organiseert regelmatig bijeenkomsten, cursussen en evenementen zoals deze Linuxdag.

HCC!
HCC werd in 1977 opgericht door vier enthousiaste computergebruikers. Anno 2024 is het een actieve vereniging met ca. 35.000 leden in Nederland en Vlaanderen. Deze houden zich bezig met de digitale wereld, in de breedste zin van het woord. Binnen de HCC zijn zowel Apple-, Windows- als opensource-gebruikers en liefhebbers van moderne, futuristische gadgets of juist retrotechnologie verenigd. De vereniging biedt haar leden een veelzijdige omgeving voor het delen en vergroten van kennis en enthousiasme.

Breng je stamboom tot leven op de Genealogiedag

De jaarlijkse stamboomdag van de HCC! (de grootste computerclub van de Benelux) wordt dit jaar georganiseerd samen met het Regionaal Archief Rivierenland (RAR) Tiel. De deuren van het archief aan het J.S. de Jongplein in Tiel staan op zaterdag 2 november van 11 tot 16 uur open voor iedereen die meer wil weten over stamboomonderzoek of familiegeschiedenis. De toegang is gratis. Het thema is dit jaar ‘Breng je Stamboom tot Leven’.

Familiegeschiedenis steeds populairder
Steeds meer mensen raken geïnteresseerd in hun familiegeschiedenis. Dat kun je ook zien aan het toenemende aantal tv-programma’s, als DNA onbekend, Verborgen Verleden, Reis van je Genen, Eindelijk Thuis, Reis naar je roots, van eerdere datum Brieven onder Water, Spoorloos en sinds kort De Erfgenaam. Vaak gestelde vragen van beginnende onderzoekers zijn ‘ben ik van adel’ en ‘heb ik een familiewapen’. Volgens Cees Heystek, voorzitter van de interessegroep Stamboomonderzoek van HCC, is het antwoord op deze vragen meestal ‘nee’. “Lang niet iedereen is van adel, of stamt van een adellijke familie af, niet iedereen heeft een familiewapen. Maar iedereen is wel gerechtigd er een te hebben. Dat is een van die zaken die je leert wanneer je je in stamboomonderzoek of genealogie verdiept.” Maar ook waar informatie uit de burgerlijke stand en oude kerkarchieven is te vinden. Allemaal zaken om een stamboom tot leven te brengen.

Informatiemarkt
In het atrium van het RAR is een informatiemarkt te vinden. Organisaties zoals DNAgezocht, Geneanet, MyHeritage, Pro-GEN, de Indische Genealogische Vereniging, Family Search en de Nederlandse Kring van Joodse Genealogie bieden daar producten en diensten aan voor stamboomonderzoek. Vrijwilligers van HCC!genealogie verzorgen presentaties van bekende zoekwebsites voor stamboomonderzoek als WieWasWie, Open Archieven en de genealogische computerprogramma’s Aldfaer en GensDataPro.
In de studiezaal kunnen bezoekers bij een helpdesk die wordt bemensd door medewerkers van het RAR, HCC!genealogie en NGV Betuwe terecht met vragen over stamboomonderzoek.

Lezingen over minder bekende bronnen
Stamboomonderzoek begint met het verzamelen van namen en data van voorouders uit bronnen als de burgerlijke stand, kerkboeken en bevolkingsregisters. Archieven bewaren echter nog veel meer waardevolle stukken. En daarmee kan men een stamboom pas echt tot leven brengen. Tijdens de Genealogiedag geven medewerkers van het RAR een aantal lezingen om geïnteresseerden kennis te laten maken met wat minder voor de hand liggende bronnen als het kadaster, notariële akten en de archiefbibliotheek.

Rondleidingen en een workshop
Ook bestaat er de mogelijkheid om de depots van het archief te bezoeken. Een RAR-medewerker verzorgt die rondleiding en laat bijzondere stukken zien die daar worden bewaard. Verder kan men deelnemen aan een workshop over de geheimen van het lezen van oud schrift en is het mogelijk terug in de tijd reizen door jezelf in een prentbriefkaart te laten fotoshoppen.

Voor de lezingen, workshop of rondleidingen, dien men zich wel aan te melden: www.regionaalarchiefrivierenland.nl/genealogiedag

Regionaal Archief Rivierenland
Archief is van en voor iedereen! Ben je op zoek naar de geschiedenis van je familie, huis of stad? Het Regionaal Archief Rivierenland verzamelt en beheert historische informatie over en uit de gemeenten Buren, Culemborg, Maasdriel, Neder-Betuwe, Tiel, West Betuwe en Zaltbommel en het Waterschap Rivierenland.

Begraafplaatsen bij psychiatrische instellingen

De Stichting Terebinth streeft naar het behoud van (oude) begraafplaatsen en grafmonumenten en geeft daar ook adviezen over. Er bestaat weinig aandacht voor begraafplaatsen bij psychiatrische instellingen, reden om daar aandacht aan te besteden. Een aantal professionals geeft hun kijk op deze materie in het net verschenen nummer 3 van tijdschrift Terebinth.

Medisch antropoloog Huub Beijers gaat in op het cruciale kenmerk van graven op deze begraafplaatsen: de anonimiteit. Patiënten stierven een fysieke én een sociale dood. Hoe worden zij gerehabiliteerd?, vraagt hij zich af in zijn bijdrage ‘Sterven tot de dood erop volgt’.

Zestien begraafplaatsen

Er zijn in Nederland ongeveer nog zestien begraafplaatsen bij psychiatrische instellingen over. Bert Pierik (beeldredacteur bij Terebinth) maakte foto’s op Vrederust in Halsteren en op De Grote Beek in Eindhoven. Herdenkingsmonumenten noemen nu de namen van de anonieme patiënten van toen, constateert Pierik Soms raakte zelfs een hele begraafplaats uit het zicht, zoals Henk Mulder beschrijft in de geschiedenis van de R.K. Begraafplaats Het Groot Graffel in Warnsveld.

Rond 1900 werden de psychiatrische ziekenhuizen buiten de steden gebouwd. Dat maakt hun begraafplaatsen nu goed voor een interessante wandeling en een bezoek aan een museum gewijd aan de ontwikkeling van de psychiatrie. Bartho Hendriksen beschrijft zo’n wandeling met museumbezoek op Dennenoord in Zuid-Laren.

Eerherstel

Ook elders werken instellingen aan het eerherstel van hun doden. In Noordwijkerhout krijgen de begraafplaatsen St. Bavo en Sancta Maria veel aandacht als cultuurhistorisch object en na ruiming verscheen er, bijvoorbeeld in Venray, een kunstwerk ter nagedachtenis.

Zelfs in de aflevering van de jaarserie over de relatie tussen archeologie en funerair erfgoed weet gemeentelijk archeoloog Ronald van Genabeek een verband met een psychiatrische instelling te leggen.

Kortom, dit nummer is een informatieve introductie op een boeiend thema, met natuurlijk ook nog ander nieuws.

Foto’s:

Foto 1. Omslag: Zacht mos dekt in Halsteren veel leed toe (foto Bert Pierik)

Foto 2. Kunstwerk ter nagedachtenis aan psychiatrische patiënten in Venray (foto Korrie Korevaart)